Radical Grego (ou Raiz) é uma das partes que compõem as palavras da Língua Portuguesa originárias do idioma Grego.
Cada parte de uma palavra é chamada de Morfema, o qual pode ser classificado como Lexical ou Gramatical. O Radical é um Morfema Lexical que indica a base significativa das palavras, ou seja, seu significado básico. Trata-se de uma unidade de significação que permite a formação de diversas outras palavras, as quais atribuem nomes às variadas situações, ações, pessoas, sentimentos, objetos etc.
Os Afixos, considerados como Morfemas Gramaticais, unem-se ao Radical atribuindo às palavras informações adicionais como gênero, número, modo, pessoa. Os Afixos podem aparecer antes do Radical, chamados de Prefixos, e também, posteriormente ao Radical, chamados de Sufixos.
Exemplos de Radicais Gregos como primeiro elemento na composição de palavras:
- Autógrafo (escrita do próprio nome)
- Autônomo (quem trabalha por conta própria)
- Autobiografia (escrita sobre a própria vida)
É possível perceber que o primeiro elemento na composição das palavras é o Radical “Auto-”, de origem grega, cujo significado básico é “de si mesmo”. Quando o Radical é unido a outros Radicais ou Morfemas são formadas novas palavras incluindo significados à base significativa.
Exemplos de Radicais Gregos como segundo elemento na composição de palavras:
- Homogêneo (que é semelhante)
- Heterogêneo (que não é semelhante)
Observe que o segundo elemento na composição das palavras é o Radical “-gêneo”, de origem grega, cujo significado básico é “semelhante”. Quando o Radical é unido a outros Radicais ou Morfemas são formadas novas palavras incluindo significados à base significativa.
Muitas palavras em Língua Portuguesa são formadas por Morfemas Lexicais (Radicais) de origem Grega. Observe a tabela a seguir com os principais Radicais Gregos, os quais podem ser encontrados como primeiro ou segundo elementos na composição de algumas de nossas palavras:
| Primeiro elemento na composição das palavras | ||
| Forma | Sentido | Exemplos |
| Aéros- | ar | Aeronave, aeroporto |
| Anem(o)- | vento | Anemógrafo, anemometria |
| Ánthropos- | homem | Antropófago, antropofagia |
| Arqu(e/i)- | antigo, origem | Arqueólogo, arqueologia |
| Autós- | de si mesmo | Autobiografia, autógrafo |
| Bíblion- | livro | Biblioteca, Biblia |
| Bíos- | vida | Biologia, biólogo |
| Cac(o)- | mau, ruim | Cacografar, cacófato |
| Cal(i/o)- | belo | Caligrafia, caliandra |
| Cosm(o)- | mundo, ordem | Cosmético, cosmopolita |
| Chróma- | cor | Cromático, cromado |
| Chrónos- | tempo | Cronômetro, crônico |
| Dáktyilos- | dedo | Datilografia, datológrafo |
| Déka- | dez | Decassílabo, decatleta |
| Démos- | povo | Democracia, democrático |
| Di- | dois | Dígrafo, dissílabo |
| Enea- | nove | Eneágono, eneapétalo |
| Ethnos- | raça | Etnia, etnocentrismo |
| Farmac(o)- | medicamento | Farmacêutico, farmácia |
| Fisi(o)- | formação, natureza | Fisionomia, física |
| Géo- | terra | Geografia, geologia |
| Heli(o)- | sol | Heliocentrismo, helicóptero |
| Hem(a/o)-, Hemat(o)- | sangue | Hemograma, hematoma |
| Hemi- | metade | Hemisfério, hemizigoto |
| Hept(a)- | sete | Heptágono, hepta-campeão |
| Héteros- | outro | Heterogêneo, heterossexual |
| Hex(a)- | seis | Hexágono, hexagrama |
| Híppos- | cavalo | Hipopótamo, hípica |
| Hom(o)- | semelhante, igual | Homeostase, homossexual |
| Icti(o)- | peixe | Ictiografia, ictiofobia |
| Ís(o)- | igual | Isósceles, isonomia |
| Lit(o)- | pedra | Litogravura, liturgia |
| Makrós- | grande, longo | Macróbio, macrobiótico |
| Méga- | grande | Megalomania, megalodonte |
| Mel(o)- | membro; canto | Melodia, melodrama |
| Mes(o)- | meio | Mesoderme, mesentério |
| Mikrós- | pequeno | Micróbio, microfibra |
| Miri(a/o)- | dez mil | Miríade, mirialitro |
| Mis(o)- | que odeia | Misoginia, misógino |
| Mit(i/o)- | fábula | Mitologia, mitificar |
| Mónos- | um só | Monocultura, monogamia |
| Nekrós- | morto | Necrotério, necrofagia |
| Néos- | novo | Neolatino, neonatal |
| Neur(o)- | nervo | Neurologista, neurótico |
| Oct(o)- | oito | Octogonal, octógono |
| Odóntos- | dente | Odontologia, ortodôntico |
| Ophthalmós- | olho | Oftalmologia, oftalmológico |
| Ónoma- | nome | Onomatopeia, onomástico |
| Or(i/o)- | montanha | Orogênese, orógrafo |
| Orthós- | reto, justo | Ortografia, ortomolecular |
| Ox(i/o)- | penetrante, agudo | Oxítona, oxímoro |
| Pale(o)- | antigo | Paleolítico, palentólogo |
| Pan- | todos, tudo | Pan-americano |
| Páthos- | doença | Patologia, patogênese |
| Ped(o)- | criança | Pediatra, pediátrico |
| Penta- | cinco | Pentágono, penta-campeão |
| Pleo- | cheio | Pleonasmo |
| Poli- | cidade | Política, polícia |
| Polýs- | muito | Poliglota, polissílaba |
| Pótamos- | rio | Potamologia, potamita |
| Proto- | primeiro | Protótipo, prótese |
| Pséudos- | falso | Pseudônimo |
| Psiché- | mente | Psicologia, psicólogo |
| Quilo- | mil | Quilômetro, quilmetragem |
| Quir(o)- | mão | Quiralgia, quirografia |
| Rin(i/o)- | nariz | Rinoceronte, rinite |
| Riz- | raiz | Rizotônico, rizofagia |
| Sidero- | ferro | Siderúrgica, sideroscópio |
| Taqui- | rápido | Taquicardia, taquifrasia |
| Te(o)- | Deus | Teologia, teocentrismo |
| Techné- | arte | Tecnografia, tecnologia |
| Thermós- | quente | Térmico, temal |
| Tetra- | quatro | Tetraedro, tertra-campeão |
| Týpos- | figura, marca | Tipografia, tipologia |
| Tópos- | lugar | Topografia, topógrafo |
| Xen(o)- | estrangeiro | Xenófobo, xenofobia |
| Xil(o)- | madeira | Xilogravura, xilografia |
| Zo- | animal | Zoologia, zoológico |
| Segundo elemento na composição das palavras | ||
| Forma | Sentido | Exemplos |
| -agogós | que conduz | Pedagogo, demagogo |
| -algia | dor | Fibrobialgia, nostalgia |
| -álgos | dor | Analgésico |
| -arquia | comando, governo | Monarquia, oligarquia |
| -astenia | debilidade | Mielastenia, neurastenia |
| -céfalo | cabeça | Encefalograma, microcéfalo |
| -cracia | poder | Democracia, burocracia |
| -dóxo | que opina | Ortodoxo, heterodoxo |
| -drómo | lugar para correr | Hipódromo, autódromo |
| -edro | base, face | Tetraedro, pentaedro |
| -fagia | ato de comer | Antropofagia, homofagia |
| -fago | que come | Homófago, rizófago |
| -filia | amizade | Xenofilia, zoofilia |
| -fobia | temor, ódio | Xenofobia, aracnofobia |
| -fobo | que teme, odeia | Xenófobo, aracnofóbico |
| -foro | que conduz | Semáforo, fdesaforo |
| -gamia | casamento | Poligamia, bigamia |
| -gamo | que casa | Bígamo, monógamo |
| -gêneo | semelhante | Homogêneo, heterogêneo |
| -glótta; -glóssa | língua | Poliglota, glossário |
| -gono | ângulo | Pentágono, decágono |
| -gráfia | escrita | Ortografia, caligrafia |
| -grafo | que escreve | Calígrafo, polígrafo |
| -grama | escrito, peso | Telegrama, quilograma |
| -krátos | poder | Democracia, aristocracia |
| -logia | discurso, tratado, ciência | Odontologia, psicologia |
| -lógos | palavra, estudo | Diálogo, epílogo |
| -mancia | adivinhação | Cartomancia, piromancia |
| -mania | tendência, loucura | Cleptomania, zoomania |
| -mano | louco, inclinado | Cleptômano, megalômano |
| -maquia | combate | Logomaquia, heteromaquia |
| -metro | que mede | Quilômetro, termômetro |
| -morfo | que tem a forma | Morfologia, morfológico |
| -nomia | lei, regra | Autonomia, economia |
| -nómos | que regula | Autônomo, agrônomo |
| -peia | ato de fazer | Prosopopeia, epopeia |
| -pólis; | cidade | Petrópolis, Teresópolis |
| -ptero | asa | Helicóptero, lepidóptero |
| -scopia | ato de ver | Endoscopia, oftalmoscopia |
| -scópio | instrumento para ver | Microscópio, telescópio |
| -sofia | sabedoria | Filosofia, logosofia |
| -stico | verso | Dístico, mesóstico |
| -teca | lugar onde se guarda | Biblioteca, brinquedoteca |
| -terapia | cura | Quimioterapia, psicoterapia |
| -tomia | corte, divisão | Dicotomia, lobotomia |
| -tono | tensão, dom | Monótono, barítono |
Aprenda mais sobre a origem das palavras da Língua Portuguesa estudando sobre os Prefixos Gregos, Radicais e Prefixos Latinos.
Texto originalmente publicado em https://www.infoescola.com/portugues/radicais-gregos/